Nierdonatie bij leven
Je hebt maar één van je twee nieren nodig. Daarom kun je tijdens je leven een nier doneren. Dat heet nierdonatie bij leven.
Nierdonatie bij leven betekent dat een gezond persoon een nier geeft aan een patiënt die een nier nodig heeft. De ontvanger krijgt door de donatie een grotere kans om zich beter te voelen en langer te leven. De donor kan na de operatie verder leven met één nier.
Een nier doneren
Elk jaar kiezen ongeveer 500 mensen ervoor om bij leven een nier te doneren aan iemand anders. Vaak kiezen donoren om bij leven een nier te doneren omdat iemand in hun omgeving een ernstige nieraandoening heeft. Bijvoorbeeld een kind, partner of vriend. Maar soms kiest iemand ervoor om anoniem een nier te doneren aan een onbekende, of aan iemand die ze gezien hebben op televisie of sociale media.
Lees hier meer over aan wie je kan doneren
Grote beslissing
Het is belangrijk dat je je nooit verplicht voelt om een nier te doneren aan iemand, bijvoorbeeld aan een vriend of familielid. Het doneren van een nier is een grote beslissing waarover je goed na moet denken. Donatie bij leven heeft voor- en nadelen voor de ontvanger en de donor.
Iemand die overweegt een nier te doneren, kan in een transplantatieziekenhuis een afspraak maken. De maatschappelijk werker of coördinator donatie bij leven kan dan tijdens een gesprek meer informatie geven over de donatie en alles wat daarbij komt kijken. Ook kan het helpen om over het doneren van een nier te praten met je familie, partner of kinderen.
Niet iedereen die een nier wil doneren, kan donor worden. Er is een aantal regels waar je aan moet voldoen. Zo moet je minstens 18 jaar oud zijn, zelf vrijwillig kiezen om te doneren en gezond zijn.
Lees hier meer over de voorwaarden van nierdonatie bij leven
Bastiaan kreeg van zijn vader én zijn moeder een donornier
Een nierziekte zette het jonge leven van Bastiaan op z'n kop. Op zijn 18e kreeg Bastiaan (42) een nier van zijn moeder en in 2022 volgde een nier van zijn vader. Zijn zoon blijkt nu dezelfde zeldzame aandoening te hebben.
Lees hier zijn verhaal
Onderzoek of je kan doneren
Als iemand bij het ziekenhuis aangeeft een nier te willen doneren, onderzoeken artsen of dit een geschikte donor kan zijn. Niet iedereen die een nier wil doneren, kan ook donor worden. Er wordt bijvoorbeeld uitgebreid gekeken of je gezond genoeg bent, of je het besluit vrijwillig neemt en of je om kunt gaan met emoties. En de nier van de donor moet ook goed bij het lichaam van de ontvanger passen.
Hoe de onderzoeken precies gaan, verschilt per ziekenhuis. De specialisten in het transplantatieziekenhuis geven meer informatie over de onderzoeken die nodig zijn. Deze onderzoeken kosten tijd: het duurt vaak een paar maanden voordat je hoort of je een nier mag doneren.
De operatie bij het doneren van een nier
Als een donor geschikt is, wordt de operatie ingepland. Vaak zit er nog een aantal weken tussen het moment dat de donor geschikt blijkt en de donatie. Dat hangt onder andere af van de gezondheid van de ontvanger van de donor en met hoeveel spoed de transplantatie nodig is.
Na de operatie is de donor ook tijdelijk een ‘patiënt' die moet herstellen van een operatie. De donor zal daarna dus ook een paar dagen in het ziekenhuis moeten blijven. En nog enkele weken nodig hebben om te herstellen van de donatie. De donor kan dan vaak niet werken en heeft hulp nodig.
De donor mag op elk moment in het voorbereidende traject stoppen met de donatie. Dat mag ook nog vlak voor de operatie. De artsen in het ziekenhuis zullen dat altijd respecteren.
Veelgestelde vragen
Wat als ik later zelf een nier nodig heb?
Als je als nierdonor later zelf een donornier nodig hebt, krijg je voorrang op de wachtlijst voor een nier van een overleden donor. Net als voor iedere andere patiënt geldt wel dat je alleen op de wachtlijst komt als uit onderzoeken blijkt dat een transplantatie mogelijk is. Deze regel geldt alleen voor nierdonaties die zijn gedaan in de landen die zijn aangesloten bij Eurotransplant.
Krijg ik een vergoeding voor nierdonatie?
Je mag geen geld of grote cadeaus krijgen voor het doneren van een nier. Reiskosten, medische kosten en eventueel verlies van inkomen worden wel vergoed. Daarover lees je meer op de website van de Nederlandse Transplantatie Stichting.
Zijn er risico's bij het doneren van een nier?
Ja, zoals bij elke operatie zijn er bij het doneren van een nier ook risico's. De specialisten in het ziekenhuis kunnen je meer vertellen over welke risico's er zijn en hoe groot de kans hierop is. Op de website van de Nederlandse Transplantatie Stichting lees je hier meer over.
Hoe lang duurt het herstel na een nierdonatie?
Hoelang het precies duurt voor je hersteld bent nadat je een bij leven een nier gedoneerd hebt, verschilt per persoon. De eerste weken moet je als donor rust nemen en fysiek werk vermijden. Je mag bijvoorbeeld niet tillen en hebt hulp in huis nodig. Gemiddeld zijn donoren zes weken na de operatie voor het grootste gedeelte hersteld. Vermoeidheidsklachten kunnen langer aanhouden; dit verschilt erg per persoon. Het duurt vaak één tot drie maanden voordat je je weer voelt zoals voor de donatie.
Het behandelend team in het ziekenhuis kan je meer vertellen over het herstel na de donatie.
Waar kan ik terecht voor meer informatie?
Als je bij leven een nier wil doneren of meer informatie wil over nierdonatie bij leven kun je je melden bij een universitair ziekenhuis bij jou in de buurt.