Hoe gaat weefseldonatie?
Patiënten kunnen geholpen worden met weefsels die iemand doneert na overlijden. Denk aan een huidtransplantatie na brandwonden. Of een nieuw hoornvlies, waardoor iemand weer scherp kan zien. Maar hoe gaat weefseldonatie precies?
Weefseldonatie in 4 stappen
Wil je weten hoe weefseldonatie gaat? Lees hieronder het stappenplan.
Stap 1. Bespreken van keuze met familie en onderzoek doen
Iedereen in Nederland vanaf 18 jaar staat in het Donorregister. De arts bespreekt met de familie welke keuze de overledene daarin opgegeven heeft. Ook legt de arts uit wat weefseldonatie betekent.
Voordat weefseldonatie kan starten, is er nog veel informatie nodig om te beoordelen of de overledene weefsels kan doneren. De arts zoekt hiervoor medische informatie op over de gezondheid van de overledene en stelt soms ook enkele vragen aan de naasten.
Daarna belt hij met de NTS (Nederlandse Transplantatie Stichting) om de donor aan te melden.
Als iemand ook orgaandonor is, dan gebeurt weefseldonatie na de orgaandonatie.
Stap 2. De donoroperatie
Een speciaal team neemt de weefsels uit en neemt bloed af voor onderzoek. De overledene moet binnen zes uur na overlijden gekoeld worden. Weefseldonatie gebeurt altijd in een uitvaartcentrum of ziekenhuis. Uitname van oogweefsel, huid en hartkleppen gebeurt meestal in het mortuarium van een uitvaartcentrum of in een ziekenhuis. Bij bot-, kraakbeen- en peesweefsel gebeurt de uitname altijd in een operatiekamer. De uitname kan tot 24 uur na overlijden starten.
Het uitnemen van weefsels gebeurt zorgvuldig en kost daarom tijd. Daardoor kan het tot 30 uur na overlijden duren voordat het lichaam van de overledene beschikbaar is voor de nabestaanden. Soms is er bij een niet-natuurlijk of onverwacht overlijden onderzoek nodig naar de oorzaak. Dit heet obductie. Weefseldonatie vindt altijd vóór de obductie plaats. De arts informeert je hierover.
Het uitnameteam zorgt ervoor dat de donor er na de operatie netjes uitziet. Na de weefseluitname gaat de overledene naar de plaats die de naasten kiezen. Bijvoorbeeld naar huis of naar een uitvaartcentrum. Opbaren is altijd mogelijk.
Stap 3. Weefsel wordt bewerkt en bewaard
De gedoneerde weefsels gaan naar een weefselbank. Dat is een organisatie die de weefsels onderzoekt en de kwaliteit beoordeelt. Na goedkeuring worden de weefsels hier bewerkt en bewaard. De bewaartermijn van gedoneerd weefsel varieert van vier weken tot vijf jaar.
Stap 4. Een patiënt ontvangt donorweefsel
Zodra een patiënt weefsel nodig heeft, doet de arts een aanvraag bij de weefselbank voor zijn patiënt. Soms is er meer weefsel op voorraad dan nodig is voor Nederlandse patiënten. Dan zoekt de weefselbank een ontvanger in het buitenland. Dit voorkomt dat de weefselbanken weefsel weg moeten doen. Nederland ontvangt ook weefsel van buitenlandse weefselbanken om mensen in Nederland te kunnen helpen.
Als je wil weten wat de resultaten zijn van de donatie, kun je dat tegen de arts zeggen. Dan krijg je na ongeveer één week een brief van de NTS waarin staat welke weefsels gedoneerd zijn en een folder met informatie over het gebruik van gedoneerd weefsel. Je krijgt niet te horen wie de weefsels heeft gekregen. Dat blijft anoniem. Dat is zo in de wet vastgelegd.
Veelgestelde vragen over weefseldonatie
Hoe lang duurt weefseldonatie?
Het uitnemen van de weefsels gebeurt zorgvuldig en kost daarom tijd. Daardoor kan het tot 30 uur na het overlijden duren voor het lichaam van de overledene beschikbaar is voor de nabestaanden. Soms duurt de donatie ook langer omdat er niet meteen een ruimte voor de uitname beschikbaar is of omdat het uitnameteam ergens anders aan het werk is. Het kan dan even duren voor de procedure kan beginnen.
Is al het gedoneerde weefsel geschikt?
Nee, niet alle weefsels kunnen gebruikt worden voor een transplantatie. Soms blijkt na uitname dat het weefsel niet geschikt is voor transplantatie. Het kan dan gebruikt worden voor onderzoek. Maar dit mag alleen als de overledene hiervoor toestemming heeft gegeven in het Donorregister of als de naasten toestemming geven. Is er geen toestemming, dan wordt het ongeschikte weefsel vernietigd. Het uitnameteam neemt nooit weefsel uit alleen om onderzoek te doen.
Ziet de donor er netjes uit na de operatie?
Het uitnameteam zorgt altijd dat de donor er netjes uitziet na de uitname van de weefsels. Weefseldonatie kan wel gevolgen hebben voor de verzorging van de overledene. Ook kan het zo zijn dat er bij bepaalde kledingkeuze, pleisters zichtbaar zijn. Je leest er meer over op deze pagina.
Moet mijn familie iets betalen als ik weefsels doneer?
Nabestaanden betalen geen extra kosten voor weefseldonatie. De familie kan wel een rekening krijgen voor normale kosten rondom het overlijden van een dierbare die donor is. Het gaat dan om het bedrag dat de familie ook had moeten betalen als de overledene geen weefsels had gedoneerd.