De wachtlijst voor een donororgaan
Een orgaantransplantatie kan levens redden. In Nederland zijn te weinig beschikbare donororganen om iedereen meteen te helpen. Daarom is er een wachtlijst voor mensen die een orgaan nodig hebben.
Op de wachtlijst
Een orgaantransplantatie is een zware operatie. Iemand krijgt alleen een donororgaan als het de enige mogelijkheid is om te blijven leven. Daarom gelden er strenge regels voor een transplantatie. Een patiënt moet aan deze regels voldoen om op de wachtlijst te komen.
In Nederland staan er gemiddeld meer dan 1.400 mensen op de wachtlijst voor een donororgaan. Er is een aparte lijst voor elk orgaan, zoals een hart, een nier of een lever. Sommige mensen hebben meer dan één orgaan nodig. Zij staan dan op meerdere lijsten. De lijst voor een donornier is het langst.
Altijd in beweging
De wachtlijst voor een donororgaan verandert altijd. Elk jaar krijgen meer dan 1.200 patiënten op de wachtlijst een transplantatie. Zij gaan dan van de lijst af. Er komen ook steeds nieuwe patiënten bij die heel ziek zijn. En helaas overlijden er ook nog steeds patiënten op de wachtlijst.
In de video hieronder leggen we uit hoe de wachtlijst werkt en waarom deze steeds verandert:
Toewijzing van een orgaan
Veel mensen denken dat de patiënt die bovenaan de wachtlijst staat altijd als eerste aan de beurt is. Dat is niet altijd waar, want een orgaan moet passen bij het lichaam van de patiënt. Daarbij is bijvoorbeeld de bloedgroep, leeftijd, gewicht en weefseltype belangrijk.
Als een donororgaan niet goed past, kan het lichaam het orgaan afstoten. Het lichaam denkt dan dat het orgaan gevaarlijk is, net als een virus of bacterie. Het afweersysteem valt het getransplanteerde orgaan dan aan. Het orgaan raakt dan beschadigd of werkt niet goed.
‘In mijn familie is nierdonatie geen probleem’
Ambar wacht. Ze leeft in een niemandsland, hopend op de oplossing: een nieuwe donornier.
•Eurotransplant
Eurotransplant beheert de wachtlijsten voor donororganen in Nederland. Deze organisatie werkt in acht landen: Nederland, België, Duitsland, Oostenrijk, Luxemburg, Slovenië, Kroatië en Hongarije. Organen worden soms tussen landen uitgewisseld. Zo komt een donororgaan uit Nederland soms bij een patiënt in België terecht. Dat gebeurt als een ontvanger het daar met spoed nodig heeft of het daar beter past. Een andere keer krijgt Nederland dan een orgaan uit België. Zo blijft het eerlijk voor alle landen.
Als er een orgaan beschikbaar is, vergelijkt een speciaal computersysteem de gegevens van de donor met de gegevens van de patiënten. Zo ontstaat een lijst van mensen bij wie het orgaan goed past. Niet alleen medische gegevens zijn daarbij belangrijk. Ze kijken ook naar de wachttijd en een eerlijke verdeling tussen de samenwerkende landen.
Veelgestelde vragen over de wachtlijst
Krijgen sommige patiënten voorrang?
Soms krijgen patiënten een speciale vermelding op de wachtlijst omdat ze met spoed een orgaan nodig hebben. Dat gebeurt als iemand heel ernstig ziek is en bijna zal overlijden. Ook komt een jong kind dat een donororgaan nodig heeft met deze vermelding op de wachtlijst. Als er een geschikt donororgaan beschikbaar komt, krijgen deze patiënten voorrang. Hoe dit precies werkt, verschilt per soort orgaan.
Hoe lang moet iemand gemiddeld wachten op een donororgaan?
Hoe lang een patiënt op de wachtlijst staat, hangt af van verschillende dingen. Elk orgaan heeft een eigen wachtlijst. Hierdoor is de wachttijd voor alle organen verschillend. Ook staan sommige mensen met meer spoed op de wachtlijst, waardoor zij sneller een orgaan krijgen.
Daarnaast is het belangrijk dat het orgaan een goede match is voor de patiënt op de wachtlijst. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar de leeftijd en bloedgroep, maar ook andere medische gegevens zijn belangrijk.